گفتگوی زارا مجيدپور با یک نویسنده زن زیمبابوه ای
٢٨ دی ١٣٨٨
شهرزاد نیوز: در سال 1965 دولت اقليت سفيدپوست کشور رودزيا - يک طرفه- استقلال خود را از بريتانيای کبير اعلام نمود و پنج سال بعد رييس کشور وقت، ايان اسميت، حکومت خود را جمهوری اعلام کرد. در سال 1979 دوران فرمانروايی سفيدپوستان به سر رسيد و سال بعد "رابرت موگابه" – در ابتدا به عنوان نخست وزير و سپس رييس جمهور- رهبری کشور را به دست گرفت و نام آن کشور را به "زيمباوه" تغيير داد
تا اواخر 1990 کشاورزان سفيدپوست - زيمباوه ای- هم چنان صاحب هفتاد درصد از زمينهای کشاورزی بودند. موگابه، با تاکيد بر مساله ی عدم در اختیار داشتن زمين توسط سياهان، آن را به عنوان معضلی بزرگ مطرح کرد و در سال 2000 اصلاحات اراضی خود را آغاز نمود. در اين اصلاحات اغلب کشاورزان سفيدپوست زيمباوه ای زمين های خود را از دست دادند. اصلاحات ارضی اسف بار، اين کشور را از "سبد نان آفريقا" به کشوری با کمبود مواد غذايی مبدل ساخت
در سال 1990 - ده سال بعد از استقلال زيمباوه - فروشنده ی مزرعه ای- بر اساس قانون آن زمان، خريد مزرعه را به دولت پيشنهاد نمود. بعد از رد این پيشنهاد، " کتی بآکل" مزرعه را خريداری نمود. مزرعه ی او دارايی به ارث رسيده از دوران استعماری نبود
در سال 2000 او مزرعه اش را از دست داد، اما اين مساله سبب نشد که مانند بسياری ديگر، مهاجرت نمايد. او در نامه هایی که به صورت هفتگی در وب سايت خود منتشر می کند، وضعيت کشور زيمباوه را چون آيينه ای بازتاب می دهد. مردم جهان – در نامه های هفتگی او- می توانند آن چه را که در زيمباوه اتفاق می افتد، مطالعه نمايند
در این کشور آزادی بيان وجود ندارد و روزنامه نگاران اغلب دستگير و مورد بازجويی قرار می گيرند. کتی بآکل که به نامه های هفتگی روی آورده، چندين کتاب منتشر نموده است. از جمله: " اشک های آفريقايی" و "در ورای اشک ها". جديدترين کتاب وی "قربانيان معصوم" نام دارد که اخيرا به چاپ رسيده است. با اینکه او نويسنده ای بسيار فعال و پر مشغله ايست، فرصتی را برای مصاحبه در اختیار من گذاشت تا با هم به گفتگو بنشینیم
در نبود رسانه ها و روزنامه نگاران مستقل در زيمباوه، شما نامه های هفتگی می نويسی و مردم جهان را تحت نام، کتی بآکل، از وضعيت کشورت آگاه می کني. خود را چگونه معرفی و توصيف می کنی؟
ک.ب : من يک مادر، يک زيمباوه ای و يک نويسنده ام. پيش از بسته شدن- روزنامه ی- "ديلی نيوز" توسط دولت، هميشه يک مقاله هفتگی در صفحه ی اول/ آخر می نوشتم. نامه های من به خانواده و دوستان، جايگزينی برای آن مقاله هاست. روزنه ای برای - شنيدن- صدای يک زيمباوه ای معمولی
- ده سال پيش، پس از آغاز اصلاحات ارضی، تو همه چيز را از دست دادی. چرا تصميم گرفتی به جای آن که مثل خيلی های ديگر مهاجرت کنی، در کشورت بمونی و تحت شرايط خطرناک موجود در زيمباوه شروع به نوشتن آنلاین کنی؟
- من در سال 2000، بعد از تصاحب مزرعه ام، شروع به نوشتن نکردم، بلکه به آن چه که از اوايل سال 1980 انجام می دادم، ادامه دادم. در زمان مصادره ی زمين ها، من چهار رمان منتشر کرده بودم. يک ستون هفتگی در روزنامه ی مستقل زيمباوه به نوشته های من اختصاص داشت و دائم مقالاتی را برای مجله های محلی تهيه می کردم. مهاجرت هيچ وقت برای من يک گزينه نبود. زيمباوه خانه ی من است. پسرم در اين جا به دنيا آمده و تحصيل کرده. ما هيچ وقت کشور ديگری را به عنوان ميهن نشناخته ايم. من تا حالا از طريق نوشته هایم صدای خودم را بلند کرده ام. در سال 2000، زمانی که متجاوزين به مزرعه ی من رسيدند، می دانستم که ماهيت حقيقی اين اتفاق ها بايد مطرح شود. از آن زمان به بعد، شرح حکايت زيمباوه، تبديل شد به نقطه ثقلی در زندگی من
- در يکی از نامه های هفتگی، نوشته بودی که در شهر روزانه تا پانزده ساعت و در حومه شهر تا چندين روز با بی برقی روبرو هستید. مردم تحت اين شرايط چگونه به اينترنت دسترسی دارند؟
- تعداد کمی از افراد به اينترنت با مودم دسترسی دارند و اکثر آنها برای دسترسی به ايميل، از سيستم شماره گيری استفاده می کنند. در خيلی از نواحی از جمله منطقه ای که خودم در آن ساکن هستم، تنها مشکل، معضل جريان برق نيست. ارتباطات تلفن هم شديدا ضعيف است و دائم خط روی خط می افتد و خيلی هم پر سرو صداست. با توجه به اين شرايط، دسترسی به اينترنت عملا غير ممکن است
- سی سال پيش موگابه يک قهرمان در آفريقا بود و شما هم از مبارزات آزادی خواهانه او حمايت می کردی. حالا او به يک ديکتاتور معروف آفريقا تبديل شده. به نظرت چه عواملی باعث اين تغيير شده است؟
- در دست گرفتن قدرت برای زمان بسيار طولانی، عدم اجازه فعاليت به نيروهای مخالف واقعی، جلوگیری از هیئت های تحقيق و تفحص درباره ی جنايت عليه بشريت به خاطر باقی ماندن در قدرت، نقض حقوق بشر و فساد گسترده
به نظر شما حزب حاکم- زانو پی اف- می تواند بدون موگابه، به حکومت بر کشور ادامه بدهد؟
نه، نه براساس اصول دموکراسی
- روزگاری نه چندان دور زيمباوه "سبد نان آفريقا" ناميده می شد، اما در دوران انتخابات رياست جمهوری اخير، ما شاهد قفس های خالی در فروشگاه ها و کمبود مواد غذايی بوديم. آیا با روی کار آمدن "مورگن چانگيرا" به عنوان نخست وزير، اين وضعيت بهبود پيدا کرده است؟
- وقتی مورگن چانگيرای" تِندای بی تی" را به عنوان وزير دارايی انتخاب کرد، در وضعيت دسترسی به مواد غذايی بهبود چشمگيری حاصل شد. در سال 2009 بی تی استفاده از دلار زيمباوه را به صورت تعليق درآورد و استفاده از دلار آمريکا را در تجارت قانونی اعلام کرد و يک شبه، بازار سياه مبادلات ارزی در هم شکسته شد. فروشندگان ارز ناپديد شدند و تورم شديد تا ميزان زیادی متوقف شد
.
فروشگاههای بزرگ که به ساختمانهای غار مانند و خالی مبدل شده بودند و در آنها مشتی کاندوم و يا کلم های زرد شده فروخته می شد، در کمتر از يک ماه قفسه هايشان پر از کالا شدند. آن هم به همت وزيردارايی، از حزب ام دی سی (حزب تغييرات دموکراتيک). اگر چه او گفت: که نود و پنج درصد مواد غذايی موجود در فروشگاه ها وارداتی هستند؛ داستانی غم انگيز برای کشوری که به "سبد نان آفريقا" شناخته شده بود و یک دهه پیش صادر کننده ی مواد غذايی بود
فروشگاههای بزرگ که به ساختمانهای غار مانند و خالی مبدل شده بودند و در آنها مشتی کاندوم و يا کلم های زرد شده فروخته می شد، در کمتر از يک ماه قفسه هايشان پر از کالا شدند. آن هم به همت وزيردارايی، از حزب ام دی سی (حزب تغييرات دموکراتيک). اگر چه او گفت: که نود و پنج درصد مواد غذايی موجود در فروشگاه ها وارداتی هستند؛ داستانی غم انگيز برای کشوری که به "سبد نان آفريقا" شناخته شده بود و یک دهه پیش صادر کننده ی مواد غذايی بود
- رهبران جهان از وضعيت موجود در زيمباوه، به خصوص از گرسنگی و نقض حقوق بشر در آن به خوبی آگاهند. فکر می کنی چرا اين رهبران، مخصوصا رهبران آفريقا در اين باره سکوت کردند؟
- تصور می کنم در نه سال گذشته، رهبران در اروپا، آمريکا، کانادا، استراليا و نيوزيلند درباره ی شرايط ناراحت کننده و نقض حقوق بشر در زيمباوه سخن گفته اند. اگر چه در حال حاضر صدای آنها رو به خاموشی است. آنها منتظر نشسته اند تا ببينند آيا دولت متحد موقت می تواند موثر واقع شود يا خير؟ اکثر رهبران کشورهای آفريقايی بنا به دلايلی سکوت کرده اند. دموکراسی در اين کشورها به دليل نبود پايه و اساس شکننده است. انتخاباتشان پر از تناقض است و رهبرانشان برای دوره های مکرر در راس قدرت قرار دارند. گذشته از آن، درست مانند تاريخ استعماری گذشته، مسائل نژادی وجود دارد. براساس هنجارهای فرهنگی، نمی بايست کردار و گفتار بزرگان را به نقد کشيد، به خصوص در مجامع عمومی
عليرغم فقر موجود در زيمباوه، بانوی اول کشور، گريس موگابه، به خريد کردن علاقه ی خاصی دارد. نظرت درباره او چيست؟
- به عنوان يک مادر، پذيرفتن اين موضوع مشکل است که مادری به ويژه بانوی اول کشور، در حالی که اکثريت مردم بی خانمان، گرسنه و بی کار هستند و يا از محروميت های زيادی رنج می برند، برای خودش لباس و جواهرات بخرد و خانه خودش را به تزئينات پر زرق و برق آراسته نمايد
ديدگاهت نسبت به آينده ی زيمباوه چيست؟
- اگر زيمباوه بتواند از يک انتخابات آزاد و برابر برخوردار شود و يک نظارت بين المللی بر همه چيز، از برگه ی رای دهندگان تا جمع آوری و اعلام نتايج وجود داشته باشد، در آن صورت اين کشور به سمت جلو پيش خواهد رفت. آرزو برای دموکراسی کامل يا تغيير حقيقی در اين کشور مساله ی طاقت فرسایی است. مردم از صميم قلب آرزو دارند تا نقض کنندگان حقوق بشر و مجموعه ای از مجرمان به مکافات اعمال خود برسند. مجرمانی که تاکنون مجازات نشده و تحت عنوان سياست به چنين جرائمی دست زده اند
.
